از لحاظ پزشکی سقط جنین یعنی اتمام ناخواسته و تصادفی بارداری قبل از هفته بیستم بارداری. اغلب سقط جنین در نود روز نخست بارداری رخ می دهد. سقط جنین می تواند علل مختلفی داشته باشد. سقط جنین به هر علتی که رخ داده باشد موجب ناراحتی و اثرات روحی منفی می شود. در برخی موارد مادران با از دست دادن جنین دچار افسردگی بعد از سقط جنین می شوند.
از آنجایی که عوامل روحی و هورمونی در بروز افسردگی بعد از سقط جنین نقش زیادی دارند، طی این مقاله در مورد علل افسردگی بعد از سقط جنین و راه های درمان آن بحث خواهیم نمود.
سقط جنین جزو مشکلات شایع در سراسر جهان است که اغلب به دنبال اختلالات کروموزومی جنین رخ می دهد. به عبارتی می توان گفت سقط جنین نوعی مکانیسم دفاعی بدن برای جلوگیری از تولد نوزادی معیوب است. اگرچه سقط جنین یک اتفاق تلخ و پرتنش برای بانوان است با این حال بعضی بانوان می توانند با آن کنار بیایند اما عده ای از بانوان دچار تغییرات روحی شدید می شوند و احساسات منفی زیادی را تجربه می کنند. از دست دادن جنین در کنار تغییرات هورمونی موجب بروز افسردگی پس از سقط می شود.
افسردگی بعد از سقط جنین در حقیقت سوگواری از دست دادن فرزند عزیزی است که مادر چند ماه برای به دنیا آوردنش اشتیاق زیادی داشته اما ناگهان آن را از دست داده است. در این مرحله افکاری منفی به ذهن مادر حمله ور می شوند و روان وی را تحت تاثیر قرار می دهند. "چرا نتوانستم از فرزندم محافظت کنم؟"، " آیا من مقصر اصلی از دست دادن فرزندم بودم؟"، "آیا در بارداری های بعدی هم با سقط جنین مواجه خواهم شد؟" از جمله ی این افکار منفی و استرس زا هستد. در صورتی که پس از انجام آزمایشات بالینی و معاینات پزشکی عامل اصلی سقط مشکلات پزشکی باشد، ناراحتی مادر تشدید می شود و در صورتی که تحت درمان قرار نگیرد ممکن است منجر به افسردگی حاد گردد.
گاهی بانوان بلافاصله پس از علائم سقط جنین و بدون توجه به افسردگی بعد از سقط جنین، مجددا تصمیم به بارداری میگیرند. خانمی که دچار افسردگی پس از سقط جنین است اگر مجددا باردار شود، این افسردگی و حالت پریشانی را به جنینش منتقل خواهد نمود. در حقیقت بارداری مجدد قبل از درمان افسردگی پس از سقط، سلامتی جنین را تهدید میکند. برای مثال ممکن است فرزندی با وزنی غیرطبیعی به دنیا بیاورد یا کودک پس از تولد خلقیات مناسبی نداشته باشد.
برای بارداری پس از سقط جنین لازم است که ابتدا مادر افسردگی خود را درمان کند. لازمه درمان افسردگی بعد از سقط جنین، آگاهی از علائم و نشانه های آن است.
افسردگی پس از سقط نوعی اختلال خلقی محسوب می شود و مثل سایر انواع افسردگی، علائم و نشانه هایی دارد. از جمله ی این علائم افسردگی عبارتند از:
گریه و زاری:
شایع ترین علامت افسردگی پس از سقط، گریه های مداوم است. اغلب بانوانی که دچار افسردگی پس از سقط جنین می شوند بدون علت گریه می کنند. گاهی نیز ممکن است خانمی بلافاصله پس از سقط گریه نکند اما پس گذشت چند روز دچار تغییراتی شود و مدام گریه کند. اگرچه کمی گریه بعد از سقط جنین طبیعی است، اما اگر مادری مدت زمان زیادی بعد از سقط ( بیشتر از یک ماه ) سوگواری کند دچار افسردگی بعد از سقط جنین شده و باید درمان شود.
تغییرات خلق و خو:
اغلب پس از سقط جنین تغییرات هورمونی زیادی در بدن رخ می دهد. به دنبال تغییرات هورمونی تغییرات خلق و خو نیز رخ خواهد داد. اما احساس خشم فراوان، ناراحتی و اندوه شدید، افزایش تحریک پذیری احساسی، احساس سستی و کسلی مفرط ممکن است از علائم افسردگی پس از سقط باشد.
احساس گناه:
گاهی پس از سقط مادر همواره خود را مقصر میداند و احساس گناه دارد. در این موارد مادر فکر میکند به خوبی مراقب جنین خود نبوده و اگر بیشتر مراقب خود بود این اتفاق تلخ رخ نمیداد.
کابوس و خواب نا آرام، کاهش اعتماد به نفس، ترس از بارداری مجدد، کاهش میل جنسی، احساس بی انگیزگی، از دست دادن تفکر و بی علاقگی به ارتباط با دیگران نیز از علائم افسردگی بعد از سقط جنین هستند.
برای درمان افسردگی بعد از سقط جنین سه روش پیشنهاد می شود: رفتار حمایتگر اطرافیان، جلسات روانشناسی و دارو درمانی.
1اغلب افسردگی پس از سقط جنین خفیف با رفتار حمایتگرانه اطرافیان قابل کنترل است. اگر اطرافیان رفتار حمایتگرانه و مهربانی داشته باشند مادر سریع تر می تواند با شرایط پیش آمده کنار بیاید.
2جلسات روانشناسی گفتگو محور برای انواع افسردگی پس از سقط جنین ( از خفیف تا حاد ) موثر است. طی جلسات گفتگو محور در مورد روند سقط جنین و احساسات مادر به خوبی بحث می شود و طی این جلسات روان درمانگر به مادر کمک می کند تا افکار و احساسات منفی خود را درک نموده و بتواند با روشی مناسب به آنها پاسخ دهد.
3اگر فردی بعد از سقط جنین دچار افسردگی حاد شود و با جلسات مشاوره هم نتواند بر احساسات منفی خود غلبه کند باید از دارو درمانی کمک بگیرد. برای دارو درمانی حتما بایستی به متخصص مراجعه شود تا داروهای ضدافسردگی مناسب برای درمان افسردگی تجویز شوند. هرگز بدون مشورت مخصص داروهای ضدافسردگی مصرف نکنید.
4یکی از کارهایی که اطرافیان پس از سقط جنین انجام می دهند پاک کردن نشانه های مربوط به جنین از دست رفته است. اغلب خانواده ها اسباب بازی ها و وسیله هایی که برای جنین تهیه کرده بودند را از دسترس مادر خارج می کنند تا مادر با دیدن آنها ناراحت نشود. این کار هیچ تاثیری به حال مادر ندارد و تنها پذیرش واقعیت را برای وی دشوارتر می نماید.
کلام آخر
تغذیه مناسب بعد از سقط جنین، کلاس های ورزشی و یوگا مدت کوتاهی پس از سقط جنین، حضور در دورهمی های دوستانه نیز فعالیت هایی هستند که می توانند روند درمان افسردگی بعد از سقط جنین را تسریع کنند.
✔️ از دست دادن جنین در کنار تغییرات هورمونی موجب بروز افسردگی پس از سقط می شود که در متن مقاله شرح داده شده است.
✔️ لازمه درمان افسردگی بعد از سقط جنین، آگاهی از علائم و نشانه های آن است که در متن مقاله مطرح شده است.
✔️ برای درمان افسردگی بعد از سقط جنین سه روش اصلی پیشنهاد می شود که در متن مقاله در کنار راه های دیگر مطرح شده است.
منبع : افسردگی بعد از سقط جنین
